Haç Define İşareti Anlamı ve Çözümü
Küçük haç işareti, bunlar mezar işaretleridir. Bunlar çoğunlukla kilise arazilerindedir. 500 metrelik bir alan içerisinde bu işaretlerin mezarları olabilir. Kiliseye yakın bir kayada veya kilisenin duvarında bu haçları görürsünüz ama mezarın olduğu yerde daha küçük bir haç işareti bulacaksınız.
Bize en çok gönderilen işaretlerden bir tanesi de haç define işareti ve oyma işareti. Oyma işareti, bunların çapları değişiyor olabilir yani bir parmağın ucu girecek kadar, yumurta girecek kadar, 15, 20cm oyma çanak ve çukurlar vardır arazide bunlara rastlamışsınızdır.
Bir yumruk girecek kadar oyma işareti, çukur işareti bulduysanız bunlar mezar işaretleridir. Bir yumurta girecek kadar, misketten biraz daha büyük bir ceviz girecek kadar oyma işareti gördüyseniz bunlar mezar işaretleridir.
Bir kaya düşünün kayanın üzerinde oyma işareti var. Oyma işareti yumruk girecek kadar, ceviz kadar, yumurta girecek kadar olan oymalardır. Bunlar mezar işaretleridir. Mezarları 35-40m2 bir alan içerisindedir. Bu mezarlar toprak içerisindedir.
Sigara paketinin yan tarafını düşünün dikdörtgen şeklinde arazide bu şekilde oyma işareti görebilirsiniz. Bunlarda mezar işaretleridir ama aradaki fark şu bunlar kaya içerisindeki mezarlardır.
Anadolu'da ki mezar tipleri biraz farklıdır. Küp içerisindeki mezarlar, bunlar çoğunlukla çok eski medeniyetlerin mezarlarıdır. İçerisinde insanları iskelet halinde, toplu bir halde bulabilirsiniz hala kemikleri duruyorsa yada küllerini bulabilirsiniz yakıp koymuşlardır. Bunlar define amaçlı kazılmaması gereken yerler. Bunlarda define yok, mezar hediyesi yok. Çok eski medeniyetlerdir çünkü. Daha yakın dönem Bizans ve Roma mezarları çoğunlukla kaya içindekilerde.
Toprak içerisindekilerde toprağı kazar etrafına taş örer ve taş bloklar koyar, cesedi bırakırlar ve yanına yağ kandili, yüzük, bilezik, halhal, küpe, gözyaşı şişesi, göz parası, dil üstü parası, ağız parası derler bunları koyarlar ve üzerine bir kapak koyarlar yada içini toprakla doldururlar çeker giderler yada cesedi içine yatırırlar üzerine taş veya 2, 3 parça tuğladan bir kapak kapatırlar ve çeker giderler.
Oda içerisindeki lahitler kıymetlidir. Oda içerisindeki lahitlerin malzeme odaları vardır ama araziye gömülen lahitlerin hiç bir şeyi yok. Toprak içerisine lahit direk gömülmüş ise orada hiç bir define, hazine, takı bulamazsınız. Onlar kültür varlığıdır onlara zarar vermeyin onlarda bir şey yok. Toprağı kazarlar, blok mermerden yaptıkları lahiti getirir oturturlar toprak içerisine, etrafını kumla doldururlar, içerisine cesedi bırakırlar, koyarlarsa içerisine bir kaç tane kullandığı eşyalardan bırakırlar sonra üzerine bir kapak ve kurşunla mühürlerler ve sonra toprağı örter kapatırlar. Bazıları kum, çakıl veya kireç ile katman oluşturur ama kapatırlar. Bunlar toprağın altında çok derinde değildir. Mesela İznik bölgesinde zeytin bahçelerinin bir çoğunun içerisinde bunlar doludur. Geçen çıktı mesela ama içerisinde hiç bir şey çıkmadı. Toprak içerisindeki lahitler muhtemelen yan yana sıralıdırlar. 10, 15, 20 tane yan yana sıralı çıkarlar bir tanesini bulduğunuzda hepsini bulursunuz ama içerisinden hiç bir şey çıkmaz boşuna uğraşmayın.
Mezar sunağı denilen mevzu bizim de şuanda mezarlarımızda yaptığımız şey aslında. Hani biz mezar yaptığımızda ayak tarafına bir çanak bırakırız ziyarete gittiğimiz zaman içerisine su bırakırız hani kuşlar gelip su içsin hikayesi. Aynı şey o dönemdeki insanların adetlerinde de var.
Şöyle düşünün merdivenler ile çıktığınız bir yer var çıktıktan sonrası düz bir alan gelir ve orada köşede sunağı vardır ve orada mezar vardır. Bunu bulduğunuz zaman mezarı buldunuz demektir ama bunların içerisinde de çok bir şey çıkmaz. Ancak takı, yanında gömdükleri bir kaç eşyası çıkar başka bir şey çıkmaz.
Bir kaya da kare işaretini düşünün bunun aşağı yukarı 6 metre ön tarafında mezarı vardır. Derinliği 150cm, 200cm yoktur. Bu işaretten kaç tane varsa etrafta bu kadar mezar var demektir.
Kaya Mezarları;
Devasa büyüklükte büyük blok ana kayalar düşünün. Kayada imamın namaz kıldırdığı yer yani mihrabın daha küçüğünü düşünün 40x40x, 50x40, 70x40 gibi düşünün burada bir kaya mezar var demektir. Kayada bir süsleme, resim de olabilir. Bir savaş sahnesi, elinde mızrak tutan bir adam, bir av sahnesi gibi sahneler betimlenmiştir. Böyle bir şey bulduğunuz zaman kayada bunlar kaya mezarlarıdır. Bir çoğu da zaten açılmıştır.
Mihrabın olduğu kayanın sağ veya sol tarafında 15 metreyi geçmeden giriş vardır. Çok nadiren mihrabın direk altından giriş yaparlar eğer direk bunun altından giriş vermişse muhtemelen buradan bir su kaynağı vardır bir su sızıyordur. Daha doğrusu kaya mezarlarının girişlerinin yanlarına ya bir asma bizim sarmaşık dediğimiz bir bitki vardır ya eski bir incir yada böyle bir su kaynağı, su sızıntısı vardır. Mihrap küçükse sağ veya soldan 15 metre maksimum girişlerini ararsınız, mihrap büyükse tam altından olma olasılığı da yüksek maksimum 4 metre derinliktedir. Bir örülü duvar çıkar karşınıza duvardan sonra içeriye giriş yapılır.
Buralarda kazı ruhsatı verilmez buralarda izinli kazı yapamazsınız. Lütfen kaçak kazı yapmayın.
